ANH TÚ
Nhà sàn của người Chăm H’Roi thường có kích thước nhỏ nhắn và ấm cúng. Về cấu trúc, nhà sàn người Chăm H’Roi thường có hình dáng vuông, cân đối và ổn định. Hai mái có độ dốc lớn để chống mưa gió. Nhà được trổ cửa sổ ở hai phía đầu hồi. Bước lên cầu thang là một khoảng sân hẹp lộ thiên trông như một cái hành lang. Khoảng sân này ngoài dùng để phơi phóng còn có tác dụng làm cho ngôi nhà thêm xinh xắn, rộng rãi.
Khi làm nhà, người Chăm rất chú trọng đến độ bền của vật liệu, thông thường họ chọn các loại gỗ tốt như Xay, Kiền Kiền, Trắc, Muồng. Trong kết cấu nhà, họ chú trọng đến bộ mái và nóc nhà; hai mái nhà được liên kết với nhau thông qua đòn nóc đẽo gọt công phu. Người Chăm cho rằng, nóc là biểu tượng của ngôi nhà. Sự tồn tại của nóc nhà là biểu hiện sự bền vững của cả ngôi nhà.
Nhà sàn dân tộc miền núi Bình Định.
Từ sau ngày đất nước thống nhất, thực hiện chính sách định canh định cư, phân bố lại lực lượng lao động, cải tạo cung cách làm ăn. Kinh tế xã hội miền núi ở Bình Định đã có sự thay da đổi thịt… Trong kết cấu từng ngôi nhà dân tộc thiểu số Chăm H’roi cũng đã chuyển biến. Các nhà sàn của người Chăm thu nhỏ cho phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội hiện tại. Mái nhà cũng được thay bằng nguyên liệu mới, kết cấu khung nhà cũng đổi thay đáng kể.
Ngoài nhà ở thường ngày, các dân tộc Chăm đều có một ngôi nhà sinh hoạt cộng đồng, ta thường gọi chung là nhà Rông. Trong ba dân tộc ít người ở Bình Định là Chăm H’roi; Ba Na; Hrê, chỉ có dân tộc Ba Na là có nhà Rông, nhưng có một số làng người Chăm ở Vân Canh cũng có nhà Rông mà theo giới nghiên cứu, thì nhà Rông người Chăm H’roi ở Bình Định là kết quả tiếp thu, ảnh hưởng qua lại giữa văn hóa Ba Na và Chăm trong quá trình cộng cư. Vì theo kết quả nghiên cứu về người Chăm H’roi ở Phú Yên sống gần với người Ê Đê nhưng không có nhà Rông.
Uống rượu cần - phong tục của người Chăm H’roi
Về kiến trúc nhà của người Chăm, ngoài nhà ở còn có dạng nhà Chòi. Đó là loại kiến trúc chủ yếu phục vụ cho sản xuất. Kho thóc và nhà Chòi đều thuộc nhà sàn 4 cột nhỏ, kết cấu đơn giản. Kho là nơi chuyên cất giữ lương thực (chủ yếu là thóc lúa) thường kho thóc được cất xa nơi cư trú để đề phòng hỏa hoạn xảy ra. Nhà Chòi còn là nơi để trông coi nương rẫy, là chỗ nghỉ ngơi cho các thành viên trong thời gian làm rẫy, vào mùa thu hoạch, những ngày bận rộn có thể nghỉ đêm tại Chòi. Ngoài ra, Chòi còn là nơi cất giữ lương thực tạm thời mới thu hoạch. Trước đây, cũng như hiện nay chức năng của nhà kho và nhà Chòi không thay đổi. Còn nhà Rông vẫn là nơi sinh hoạt cộng đồng, nay lại thêm một chức năng mới đó là nhà văn hóa hay còn gọi là nhà Rông văn hóa…
