“Hãy cố ráng sức qua khỏi mùa đông lạnh lẽo, ta sẽ gặp mùa xuân”. Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong những ngày gian khó nhất của Cách mạng, đã nói như thế. Mùa xuân, năm mới của đất trời, của thời gian, đem lại cho chúng ta hy vọng, đem lại sự đổi mới, sự nỗ lực để “năm nay hơn năm ngoái”… Đối với mỗi con người, thì đây là dịp quý để thư giãn, để ân nghĩa, tình cảm, để tưởng nhớ tiền nhân và để hứa hẹn tương lai. Trút bỏ bao muộn phiền, ảm đạm, vấp váp, thử thách, thất vọng…, để “tống cựu nghênh tân”… ngày Tết ngày Xuân có cái đạo lý nghìn đời của nó. Trong một đời người, mỗi lần được đón Xuân mới là một lần hy vọng, quyết tâm… “Hôm qua xuân đến phá tan cái giá rét mùa đông cũ. Sáng nay hoa đua nở, muôn hồng nghìn tía. Việc đời ước sao được như hoa ấy. Qua gió mưa, giang san đều được đổi mới tất cả”(*).
Ngày xưa, đất nước khổ đau, phận người đen bạc biết bao nhiêu, thế mà niềm hy vọng mạnh mẽ đến như vậy!
Ngày nay, đất nước ta thanh bình, giang sơn một dải, đang tiến lên phía trước dù vấp phải bao nhiêu lực cản. Nhưng, dân tộc ta đã có truyền thống vượt qua tất cả khó khăn, lực cản để giành thắng lợi.
Còn khó khăn nào hơn khó khăn năm 45-46, ta đứng giữa vòng vây của bao thế lực mạnh, hiểm… trong ngoài? Còn có khó khăn nào hơn những năm 54-59, đồng bào đồng chí chúng ta bị trói tay, bị địch dồn đến đường cùng, bị giết hàng triệu; mà Cách mạng miền Nam sau đó tiến lên như vũ bão? Còn có khó khăn nào hơn những năm 80, lạm phát 900%, kinh tế xuống đáy, gạo tiền hầu như rỗng không… mà ta đổi mới đi lên đến ngày nay, thế và lực đất nước đã tăng cường được mười lần hơn như Bác Hồ mong muốn!
Cách mạng không phải là đại lộ rộng thoáng, bon bon xe chạy. Cách mạng là cố gắng vượt qua thử thách, đi đến đích thắng lợi. Có điều là ngoài nghị lực, kiên định, kiên quyết thì trí tuệ, “cái đầu” thông minh sáng tạo, chịu suy nghĩ, học hỏi như một nhu cầu tự thân, là điều phải có, phải đáp ứng. Thế giới ngày nay là thế giới của tri thức, của trí tuệ, của khôn ngoan. Nếu anh trì trệ, “bệt” quá, anh sẽ bị tụt lại dài dài, rất nguy hiểm. Hiện nay, nền kinh tế chúng ta đang đứng trước nhiều cái thuận cả ngoài lẫn trong. Nhưng còn bao nhiêu yếu kém, phải qui hoạch lại, tăng cường, bổ sung.
Vượt qua thử thách thì thử thách của cửa ải trí tuệ này là khó nhất. Trong đó, cái gốc của nó là con người, chất lượng con người, chất lượng giáo dục. Và theo đó, không bao giờ được coi rẻ coi thường văn hóa, văn nghệ. Chỉ tính GDP không thôi chưa đủ cho chỉ tiêu hạnh phúc của một con người, một đời người. Có khi nghèo hơn một chút, ăn ít đi một chút… mà trí tuệ, tình cảm văn hóa vẫn được thỏa mãn… và con người vẫn cảm thấy mình hạnh phúc. Sự sáng tác, nhất là sự sáng tạo trong văn nghệ gần như là bản năng (như có loài cá đi lên nguồn để đẻ trứng mỗi năm), là thuộc tính tất yếu của con người. Thiếu nó, chưa thành người hoàn chỉnh, mới “quá độ lên người”. Nó ít, đắt giá, nhưng lại vô cùng quý. Đảng, Nhà nước bao giờ cũng nên quan tâm ủng hộ, xây đắp, tạo điều kiện cho sáng tạo, cho tài năng, làm cho “những ai mang trong mình một Rafael thì người đó được tự do phát triển” (K. Marx). Còn nghệ sĩ, nhà văn thì tràn đầy nhiệt hứng với cuộc đời, với con người, với chủ nghĩa nhân văn và chân lý…, hết mình rèn luyện thanh bảo kiếm tài năng, “thanh bảo kiếm phải trăm rèn mới có”, để làm nên những tác phẩm rạng danh người Việt, hồn Việt, rạng danh Con Người!
Năm mới là năm Ngựa (Giáp Ngọ). Dự đoán kinh tế thế giới năm nay tăng trưởng khoảng 3,5% (châu Âu 0,8%, Mỹ 2,5%, Trung Quốc 7,5%...). Hòa bình, ổn định đang bị đe dọa nơi này nơi khác, vẫn ở trong tầm kiểm soát. Khoa học - kỹ thuật đang đi tìm những dạng năng lượng mới có thể thay thế dầu mỏ, đi tìm cách chữa trị các bệnh nan y, kéo dài tuổi thọ, từ những phát minh mới về tế bào gốc… Văn học, nghệ thuật chưa xuất hiện những tài năng lớn đột xuất tổng kết được văn hóa - tư tưởng của nhân loại ngày nay, nhưng vẫn đầy trăn trở với số phận của con người… Rồi sẽ đến một ngày không ai đoán trước được, không ai biết mà chờ đợi, loài người sẽ có những đổi thay ngoạn mục, tận gốc cho bình đẳng, văn minh, nhân ái, trên hành tinh nhỏ bé này của vũ trụ.
Một rạng đông của thế kỷ XXI – thế kỷ tuy đã già, còn chưa tích chứa đủ năng lượng để đổi thay tích cực – sẽ đến trong cái tất yếu của lịch sử.
Câu đối:
入世隻身千里馬 看書雙眼萬年燈 Phiên âm:
Nhập thế chích thân thiên lý mã,
Khán thư song nhãn vạn niên đăng.
Dịch:
Vào đời thân ví ngựa ngàn dặm,
Đọc sách mắt như đèn muôn năm. (Cao Bá Quát)
|
____
(*) 去日春來破舊寒,今朝紅紫鬬天斒
何當世事如花事,風雨江山盡改觀
Khứ nhật xuân lai phá cựu hàn
Kim triêu hồng tử đấu thiên ban
Hà đương thế sự như hoa sự
Phong vũ giang sơn tận cải quan.
(Tiết Lập xuân 1876-1877, thơ cổ).
