CHUYỆN NHỮNG NGÀY ĐẦU GIẢI PHÓNG SÀI GÒN CỦA TÔI.

Thời gian đã qua đi gần nửa thế kỉ nhưng những người tôi gặp trong ngày 30/4 và những ngày đầu tháng 5/1975 ở Sài Gòn thì tôi nhớ rất rõ và chuyện mới như ngày hôm qua.

Trưa 30/4 / 1975. Sau lúc quân ta đã cắm cờ trong dinh Độc Lập, tiểu đoàn 8 trung đoàn 64 F320 chúng tôi rải quân dọc đường Phan Đình Phùng ( Nguyễn Đình Chiểu bây giờ) và đường Trần quí Cáp ( Võ Văn Tần bây giờ) cổng trường Lê Quí Đôn . . Tiểu đội trinh sát của tôi đóng lại tại căn nhà 162 Phan Đình Phùng của một Luật sư tên là Lê Tất Hào đã di tản. ( Tôi nhớ vậy là ở cửa có cái biển đồng ghi như thế)

Đêm 30/4 bình yên, thành phố thật đẹp và mát mẻ.Đêm ấy Sài Gòn chỉ những là bộ đội. Đêm ấy tôi cùng tiểu đội lấy được 5 cái xe con dấu vào trong nhà thi đấu Phan Đình Phùng bây giờ. Không hiểu sao bọn tôi lại phát hiện trong trung tâm thể thao này có một kho gạo.ở đây có loại gạo ngon đặc biệt. Tôi báo cho trung đoàn và tôi nhớ là trung đoàn đã vận chuyển số gạo này về Củ Chi. Trung đoàn bộ 64 trong ít tháng đầu giải phóng chỉ ăn một thứ gạo ngon đặc biệt. Nghe đâu đến tháng 7 là hết.Tuy vậy Sư đoàn cũng không hề biết.

Sáng 1/5 / 1975

Từ mờ sáng đã xuất hiện từng đoàn học sinh sinh viên cầm cờ đỏ sao vàng nhỏ trên tay đi khắp mọi đường phố hô vang những câu khẩu hiệu chào mừng giải phóng. Dọc các đường phố các chú bộ đội trẻ măng ngây người ra đứng nhìn các thiếu nữ xinh đẹp trên đường. Đứng trên ban công tầng 2 tôi mải mê ngắm thành phố saumột đêm gần như thức trắng viết bài hát " Chúng con hát tên Người thành phố Hồ Chí Minh" . Tôi nhìn chỉ thấy người náo nức và rợp những cờ hoa.Bên phải ngôi nhà tôi ở là khu nhà một tầng mái ngói rộng rãi tiểu đoàn bộ ở. Các cô gái quần Jean áo pul vây quanh mấy chú anh nuôi D bộ. Họ hỏi nhiều lắm mà các lính ta chỉ gãi tai cười hì hì. Tôi chạy xuống nhà nghe thấy các cô gái hỏi ; anh ơi anh học lớp mấy? anh ơi anh có biết bài thơ Bến My Lăng không? Anh ơi anh có đọc " Lá ngọc cành vàng" chưa? Có người ra hiệu cho cô gái vừa hỏi.Cô ta vội hỏi lại, à anh ơi anh ở Hà Nội có đọc Hê minh uê không? Chết cha! họ cứ tưởng bộ đội ta cái gì cũng biết. Tôi đoán ngay họ là sinh viên đại học.Tôi bước ra cửa. Chúng nó ồ lên, kia kìa các cô hỏi tay kia kìa. Thế là họ bu lại tôi.May mắn ba năm học đại học trước khi đi lính mình cũng đọc nhiều sách nên trả lời không đến nỗi.Tôi nghĩ phải chuồn khỏi nhanh ra khỏi chỗ rắc rối này.Nhưng có điều tôi không để ý là ở bên số nhà 160 Phan Đình Phùng có hai người đàn ông đứng nghe chúng tôi trò chuyện với các sinh viên. Khi đám sinh viên đi rồi thì tôi cũng vội vã chuồn ngay với Sỹ ( Dinh Ngoc) ra cửa Hạ viện chụp ảnh. 8 giờ sáng quay về nhận lệnh lên Trung đoàn ( đóng trong trường Lê Quí Đôn ) nhận nhiệm vụ giao lưu với giáo viên học sinh trường Lê Quí Đôn cùng 3 anh giáo viên cấp 3 là lính trung đoàn tôi. ( đó là chuyện tôi hát ở cuôc gặp gỡ thày trò trường LQĐ)

Chiều ấy tôi đứng ở cửa nhà 162 , một ông già chừng ngoài 50 tuổi bên nhà 160 rụt rè nói. Tôi mời anh sang nhà tôi xơi nước. Tôi ngước nhìn tấm biển trên cửa nhà có chữ BÁCH KHOA.bên dưới là ghi dây nói .. trị sự gì gì đó mà tôi ít hiểu. Ngó quanh không thấy ai tôi mới mạnh dạn bước vào nhà.Trong nhà có một người đàn ông nữa áo quần rất tươm tất và một bà chừng là chủ nhà. Ông Chủ nhà nói: - Thưa quí anh. Tôi vội nói luôn bác cứ gọi cháu là cháu .Bố cháu chắc ít tuổi hơn hai bác.Hai ông già nhìn nhau rồi thân thiện hơn. Ông chủ nhà nói:

- Tôi là Lê Ngộ Châu chủ bút tạp chí Bách Khoa và đây là anh Nguyễn Huy Nhân quản lí hành chánh tòa soạn. Sáng nay tôi có nghe anh nói chuyện với các cô sinh viên Sài gòn tôi đoán quí anh có học hành chi đó hả? Tôi trả lời luôn, dạ vâng cháu học hết năm thứ 3 đại học Cơ Điện mới đi bộ đội .Lúc này thì họ nhìn nhau và hỏi, thế anh là cấp gì chứ?Tôi cười cháu là chiến sĩ thôi.Cả ba người đều ngạc nhiên.

Ngày hôm sau.2/5/1975 tòa soạn Bách Khoa có đông người đến. Ông Lê Ngộ Châu lại sang mời tôi sang uống nước. Ông chỉ vào một người nhỏ không mập giới thiệu với tôi, đây là GS Lê Văn Trung. Chỉ vào một người mập hơn giới thiệu đây là nhà văn Vũ Hạnh . Rồi có một người trẻ tuổi đẹp trai đưa cho tôi cái danh thiếp ghi tên Lê Văn ĐỊnh. 108/3 Đồng Tâm 1 Gò Vấp. Lần đầu tiên tôi nhìn thấy cái " cạc vi dít " là ở đây.

Có một điều rất vui.Bà vợ ông Lê Ngộ Châu một hôm chứng kiến tôi gọt mướp và nhặt rau giúp anh nuôi thuần thục nhanh nhẹn thì nể quá.Ông Châu hỏi tôi, anh ghi họ tên anh vô tờ giấy này cho tôi được không?Tôi vui vẻ viết tên mình và cả quê Vĩnh Phú nữa.Ông ấy nói tôi cũng ở Vĩnh Phúc Yên đây.Rôi ông khen, chữ anh đẹp quá.Bộ đội Bắc Việt thật tuyệt.

Ngày 3/5 Ông Nhân phụ trách hành chánh tạp chí Bách Khoa ngỏ ý đưa tôi về nhà thăm nhà cho biết nhà. Tôi đeo cả súng ngồi lên chiếc xe PC của ông về tận Phú Nhuận.

Chỉ tiếc chúng tôi ở trong Sài gòn đến 6/5/75 là rút về CỦ Chi. Sáng hôm lên đường rời Sài Gòn. Xe chúng tôi dàn hàng trên phố Phan Đình Phùng ( bây giờ là Nguyễn Đình Chiểu) Ông bà Lê Ngộ Châu ra tận xe đưa cho tôi một gói như một cái khăn nhỏ . Ông bà nói khẽ cháu mang mấy chỉ vàng đi mà tiêu dùng..Tôi cúi đầu cám ơn và nói rằng như vậy cháu bị kỉ luật nhà binh đó. Ông Lê Ngộ Châu rụt tay lại . Xe chạy, ông bà Lê Ngộ Châu và ông Nguyễn Huy Nhân vẫy tay mãi .Vậy là Sài Gòn với tôi xa từ hôm ấy. Sau này tôi có nhiều dịp quay trở lại đây công tác, tôi thường đến khúc phố này ngắm nhìn những cây Long não, cổ thụ và những ngôi nhà xưa cũ và nhớ tới những người dân Sài Gòn xưa với biết bao thương mến trân thành. Những người Sài gòn lần đầu tiên tôi gặp và suốt đời tôi nhớ.

 * Nguyễn Trọng Luân*