HV147 - Nghĩ về bi kịch người hùng Lý Văn Lượng

Từ tội đồ đến liệt sĩ

Bác sĩ Lý Văn Lượng (Li Wenliang) sinh năm 1986, công tác tại khoa Mắt, bệnh viện Trung ương Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc. Vào khoảng cuối tháng 12-2020, ông đã phát hiện những bệnh nhân đầu tiên từ chợ gia súc gia cầm Vũ Hán có dấu hiệu viêm phổi cấp do vi rút Corona chủng mới có nguy cơ lây lan. Ông đã cùng 7 đồng nghiệp khác lên tiếng cảnh báo nguy cơ dịch bệnh trên mạng xã hội. Ngay nửa đêm 30-122019, các quan chức y tế thành phố Vũ Hán triệu tập Lý, yêu cầu giải trình. Rồi sáng ngày 3-12020, đồn cảnh sát địa phương mời Lý đến làm việc. Cảnh sát nói: “Chúng tôi cảnh báo anh: Nếu anh cứ ngoan cố và tiếp tục hoạt động phi pháp, anh sẽ bị trừng phạt - hiểu không?”. Bên dưới là thủ bút của bác sĩ Lý: “Có, tôi hiểu”. Thế là ông bị kết tội “phát tán thông tin thất thiệt trên mạng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh trật tự xã hội”.

Ngày 8-1-2020, bác sĩ Lý chữa trị cho một nữ bệnh nhân bị bệnh tăng nhãn áp. Người này đồng thời có triệu chứng sốt, hình chụp CT cũng cho thấy bà bị viêm phổi do vi rút. Tuy nhiên, lúc ấy tại khoa Mắt này không có dụng cụ xét nghiệm COVID-19 và bác sĩ Lý cũng không mặc đồ bảo hộ do chỉ là khám mắt thông thường. Sau đó vài ngày, ông bị ho, sốt và khó thở, buộc phải nhập viện và được chẩn đoán dương tính với COVID-19. Ngày 7-2-2020, bác sĩ Lý Văn Lượng đã qua đời, để lại một đứa con 5 tuổi và người vợ đang mang thai cũng dương tính với vi rút này.

Như thế lời cảnh báo của bác sĩ Lý Văn Lượng đã được thực tế chứng minh bằng chính cái chết của ông ấy. Tiếc thay, lúc này dịch bệnh đã trùm lên Vũ Hán. Sau Lý Văn Lượng đến lượt các đồng nghiệp khác là các bác sĩ  Mai Trọng Minh, Phó khoa Mắt rồi Chu Hòa Bình, Giang Học Khanh... và cả đến bác sĩ Lưu Trí Minh, Giám đốc bệnh viện Vũ Xương ở Vũ Hán - người mới đây đã thi hành kỷ luật khiển trách Lý Văn Lượng - lần lượt chết vì lây nhiễm nhau. Đặc biệt, cái chết của Lý Văn Lượng đã gây một làn sóng bi phẫn và tiếc thương vô hạn. Trước sự bức xúc của công luận trong và ngoài đại lục, chính quyền Trung Quốc đã có một số việc làm sửa sai để xoa dịu quần chúng. Tòa án nhân dân tối cao Trung Quốc nói rằng đáng lẽ cảnh sát Vũ Hán không nên trừng phạt bác sĩ Lý và 7 người khác vì thông tin của họ “không hoàn toàn bịa đặt”.

Ông Tằng Quang, chuyên gia dịch tễ học tại Ủy ban Y tế quốc gia Trung Quốc, đã công khai phát biểu: “Tám người này đáng kính, họ lo cho đất nước và người dân”. Sau đó Ủy ban Giám sát quốc gia Trung Quốc cử đội điều tra tới Vũ Hán. Kết quả là cảnh sát phải rút lại biên bản kỷ luật và xin lỗi gia đình bác sĩ Lý. Yang Li, đồn trưởng đồn cảnh sát ở khu vực Zhongnan, đã bị khiển trách trong khi sĩ quan cảnh sát Hu Guifeng nhận kỷ luật cảnh cáo. Tất nhiên bản án nhẹ hều như đùa ấy chỉ có tác dụng thách thức hơn là xoa dịu công luận. Tình hình buộc Trung ương phải ra tay. Thủ tướng Lý Khắc Cường đích thân chỉ đạo mở lại cuộc điều tra. Rút cuộc, Bí thư tỉnh Hồ Bắc Tưởng Siêu Lương và một số quan chức liên đới trách nhiệm bị cách chức. Người thay thế là nguyên Thị trưởng Thượng Hải, Ứng Dũng. Mặt khác bác sĩ Lý Văn Lượng được vinh danh là Cán bộ y tế tiên tiến và được phong Liệt sĩ. Gia đình của ông được bồi thường 820.000 nhân dân tệ (khoảng 2,7 tỉ đồng VN). Thôi thế cũng tạm an ủi được vong linh của người thầy thuốc xấu số này.

Tuy nhiên câu chuyện về COVID-19 ở Trung Quốc vẫn chưa có điểm dừng vì vẫn còn những góc khuất cần được chiếu sáng. Nhiều người biết rằng từ tháng 1-2018, Trung Quốc đã xây dựng một  trung tâm thí nghiệm sinh học an toàn cấp 4 (BSL-4), nói là để kiểm soát các bệnh tật mới, đồng thời lưu trữ vi rút SARS và các chủng loại vi rút thuần hóa khác. Trung tâm này nằm trên địa bàn thành phố Vũ Hán, chỉ cách ổ dịch chợ chim chợ chó chừng 30km. Người ta đặt câu hỏi: Tại sao ngay từ đầu giới chức y tế Vũ Hán không nhờ trung tâm chuyên môn cao cấp này kiểm chứng những phát hiện và cảnh báo của bác sĩ Lý Văn Lượng mà lại giải giao ông cho một đồn cảnh sát khu vực ép cung? Trung Quốc đã thông báo tình trạng dịch bệnh với WHO (Tổ chức Y tế thế giới) từ ngày 31-12-2019 mà sao chính quyền Vũ Hán vẫn cố tình bưng bít, mãi đến ngày 20-12020 mới chịu công bố cho nhân dân biết?

Bách Bộ Đình và Vạn Gia Yến

Cho đến nay, chính quyền Trung Quốc chưa bao giờ công khai trả lời những câu hỏi đó nhưng người dân Vũ Hán đã tự tìm được câu trả lời. Nguyên ở Vũ Hán có một khu dân cư cao cấp, kiểu mẫu văn minh của toàn đại lục có tên là Bách Bộ Đình. Khu này tọa lạc trên diện tích 4km2 với những tổ hợp biệt thự có tên rất kêu như An Cư Uyển, Bách Hợp Uyển, Di Khang Uyển... tất cả đều thuộc quyền quản lý và khai thác của tập đoàn địa ốc Bách Bộ Đình và chính quyền Vũ Hán. Hằng năm tập đoàn này đều tổ chức một cuộc đại tiệc kéo dài gọi là Vạn Gia Yến tập hợp đến 40.000 quan khách từ khắp nơi tụ về khu Bách Bộ Đình để ăn chơi thỏa thích. Năm nay mùa đại tiệc Vạn Gia Yến trùng với thời gian khởi động của đại dịch COVID-19. Để bóng ma của thần chết không làm vẩn đục không khí đại hỷ của Vạn Gia Yến, giới chức Vũ Hán đã quyết định ngăn chặn mọi thông tin tiêu cực. Họ cho rằng Vạn Gia Yến là bộ mặt văn minh của Vũ Hán, không lý do gì để hủy bỏ. Vì vậy, thay vì dập dịch, họ chỉ lo trù dập bác sĩ Lý Văn Lượng. Hậu quả thì ai cũng thấy rõ: Thành phố Vũ Hán trong đó có cả khu Bách Bộ Đình đã trở thành ổ dịch bùng nổ ra khắp thế giới.

Vĩ thanh... 

Sau khi bác sĩ Lý Văn Lượng qua đời, câu chuyện đầy bi kịch của ông xuất hiện dày đặc trên mạng xã hội. Cư dân mạng gọi ông là người thổi còi, người đáng kính, người anh hùng... Cay đắng nhất là bài thơ sau đây của một tác giả ký bút hiệu là Dư Tú Hoa:

Thôi thì hãy yên nghỉ!
Chẳng có loại vi trùng nào hiểm ác hơn“sự hạch tội ngôn luận”
Chẳng có thế giới nào xấu xa hơn cái thế giới nhập nhằng đúng với sai
Thôi thì hãy yên nghỉ! Nước Trường Giang chở thuyền và cũng lật thuyền
Sóng Hoàng Hà đưa người và cũng chở cả hồn ma
Thôi thì hãy yên nghỉ!
Thôi thì hãy để cho tôi sống cái kiếp sống đáng hổ thẹn của tôi
Và hãy để cho tôi ngân nga bài ai điếu căm hờn của tôi
Chúng ta chẳng hề sợ chết
Chúng ta chỉ sợ chết bởi phải chết phi thời
Anh đã chết, còn tôi thì đã chết trước khi thọ mạng của mình đã hết
Nếu thiên đường cũng có vi trùng ở đó
Rồi nếu anh cũng lại lên tiếng nữa
Thì anh sẽ về đâu?
Tôi hy vọng bất kỳ nơi đâu người ta tiếp nhận anh
Thì nơi đó vẫn có những con người
Nói tiếng Trung...

Nhưng chua chát và sâu sắc nhất có lẽ là lời bình sau đây:

“Lý Văn Lượng là bác sĩ nhãn khoa giỏi nhất thế giới. Ông đã làm cho hằng triệu người, nhất là những người giả mù sa mưa phải sáng mắt ra”.