Hỏi: Viết kiêu sa hay kiêu xa? Tôi thấy một bài viết đăng trên Hồn Việt vừa rồi viết kiêu xa, nhưng thông thường trên các báo chí người ta lại viết kiêu sa. Vậy thì cái nào đúng?
Ông Nguyễn Lâm (Nguyễn Văn Thủ, P. Đa Kao, Q.1, TP.HCM)
- Mai Tiểu Sinh trả lời: Theo tôi thì vốn chữ ấy phải viết là kiêu xa, và hiểu là kiêu (ngạo) và xa (xỉ). Kiêu xa dâm dật 驕奢滛逸 (Từ điển Hán Việt - NXB Trẻ, tr.2234) nghĩa: xa hoa dâm dật. Nhưng thường người ta cứ viết là kiêu sa và hiểu là: [người phụ nữ] đẹp một cách sang trọng và tỏ ra kiêu hãnh, vẻ đẹp kiêu sa (Từ điển tiếng Việt, tr.651, Hoàng Phê chủ biên, Trung tâm Từ điển học xuất bản 2007).
Như vậy, xa đã biến âm và biến nghĩa thành sa (một từ không có nghĩa gì gắn với kiêu cả; vì nếu là Hán Việt thì sa (沙): cát, sa (紗): lụa mỏng... đều không dính gì với kiêu để tổ hợp thành từ.
Vậy nét nghĩa xa trong tiếng Việt hiện nay đã mờ nghĩa, mất nghĩa; biến âm và đó cũng là hiện tượng thường thấy: xán lạn (燦爛) biến thành sáng lạn; cổ xúy (鼓吹) biến thành cổ súy…
