Từ xa xưa, ông bà ta đã nói: “Đất lành chim đậu” hay “đất thơm có đậu” để chỉ những miền quê yên ả mà ở đó con người với thiên nhiên hòa quyện tạo nên dáng dấp hồn quê in mãi trong tâm trí bao người. Làng cò Chi Bắc là miền quê như thế. Nằm ở cực Tây Nam của Hải Dương, cách tỉnh Thái Bình dòng sông Luộc, làng cò Chi Bắc là cảnh đẹp in đậm dấu ấn của làng quê Việt Nam, nơi hội đủ các yếu tố: Cảnh quan thiên nhiên, môi trường trong lành, người dân đôn hậu.
Theo các cụ cao niên kể lại, cách đây hàng trăm năm một cơn hồng thuỷ đã đưa nước sông Hồng dâng cao, phá vỡ đê bao và dòng nước đỏ ngầu phù sa của sông Hồng làm ngập lụt cả một vùng quê rộng lớn. Khi nước rút đi, để lại một hồ nước rộng mênh mông hàng chục héc-ta và độ sâu bằng mấy con sào.
Sau khi kháng chiến chống Pháp thành công, người dân ven hồ trở về làng quê, dựng nên những mái tranh nghèo, cá dưới hồ cho họ nguồn thu nhập đáng kể; một bộ phận cư dân quanh hồ làm nghề chài lưới và cấy lúa trên đất phù sa màu mỡ tạo cho cảnh đẹp nơi đây một ấn tượng sâu lắng.
Sau Cách mạng Tháng Tám, vùng này gọi chung là xã Thanh Giang, sau tách ra thành hai xã gọi là xã Chi Lăng Bắc thuộc huyện Thanh Miện, Hải Dương và đến nay thì bà con quen gọi là làng cò Chi Bắc.
Hồ có hình vành trăng khuyết, giữa hồ còn lại một đảo nhỏ cỡ vài trăm mét vuông, cây cối xanh tốt quanh năm. Cứ theo người dân ven hồ kể lại: Ngày đầu chỉ có vài con cò về kiếm ăn, sau cò làm tổ trên đảo sinh sôi thành đàn cò, thế là cò lớn cò con ríu rít quanh năm nên người dân quanh vùng gọi hòn đảo giữa hồ là Đảo cò. Những mảnh đất như những bán đảo từ đất liền nhô ra lòng hồ được dân làng cắt rời thành đảo, thế là trên hồ đảo lớn đảo nhỏ đan xen làm cho môi trường sống của cò rất thuận lợi. Những năm sau này, cò không chỉ sống trên đảo mà sống sang cả các lùm cây ven hồ, đậu vào các mái nhà tranh tạo thành một vùng toàn cò.
Sáng sớm tinh mơ là lúc cò tỏa đi kiếm ăn theo nhiều hướng, cò bay liệng từng đôi từng đôi tung cánh lên cao, cò đậu trên ngọn cây, là là bên mép nước làm cho cảnh quan mặt hồ như bức tranh sống động mang đậm hồn quê Việt Nam.
Ngành Văn hoá - Thể thao và Du lịch Hải Dương nhiều năm qua đã coi đây là vùng du lịch sinh thái hiếm có của Tỉnh và của cả vùng Đồng bằng Bắc Bộ. Làng cò Chi Bắc được công nhận là khu bảo tồn thiên nhiên. Người dân quanh vùng được giáo dục ý thức bảo vệ thiên nhiên rất cao: Nghiêm cấm việc xây dựng các công trình kiến trúc dân sinh làm ảnh hưởng đến môi trường sống của cò và phá vỡ cảnh quan thiên nhiên; nghiêm cấm việc dùng phương tiện cơ giới làm kinh động đàn cò. Đã có một số công trình phục vụ cho việc tham quan nghỉ mát được xây dựng rất khiêm tốn lấp vào các lùm cây, có bến đậu thuyền của các Bác lái đò chèo tay đưa du khách tham quanh Đảo cò; nhà nổi; những con thiên nga đạp nước…
Về với đảo cò thuộc làng cò Chi Bắc, ngắm cảnh hàng ngàn con cò bay về tìm tổ khi hoàng hôn buông xuống mới thấy hết được cái yên bình của làng quê và khiến lòng ta nhẹ nhàng biết bao.
