Người đi dép cao su

Vở kịch Người đi dép cao su của Kateb Yacine (1929-1989) nhà văn Angiêri sống nhiều năm ở Pháp, xuất bản lần đầu bằng tiếng Pháp, năm 1970, chẳng bao lâu sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời (1969). Cũng năm ấy vở kịch được dàn dựng trên sân khấu và được dịch ra tiếng Arập…

Kịch bản Người đi dép cao su chia làm tám phần, đánh số La Mã từ I đến VIII, không ghi là “Hồi” như các kịch bản truyền thống… Kịch truyền thống thường được tổ chức thành các “Hồi” dịch sang tiếng Việt có khi là “Màn”. Trong kịch truyền thống, các sự kiện thường được tổ chức theo quy luật diễn biến nhân – quả trực tiếp. Hành động này của các nhân vật dẫn đến những hành động khác, tình huống này đưa đến tình huống kia. Trong những vở kịch có nhiều Hồi cũng vậy, Hồi trước là tiền đề của Hồi sau. Hành động kịch, tính cách nhân vật phát triển từng bước cho tới lúc vở kịch hạ màn.

Quy luật diễn biến ây không còn chi phối cấu trúc vở Người đi dép cao su của Yacine. Diễn biến nhân - quả gắn với trục thời gian của các sự kiện, các hành động được thay thế bằng cách sắp đặt bên cạnh nhau trên không gian của văn bản, và cũng là của sàn diễn, những nhân vật, những sự kiện, những hành động có vẻ chẳng liên quan trực tiếp gì đến nhau. Tám phần của Người đi dép cao su được gắn kết theo nguyên tắc lắp ghép như thế.

Người đi dép cao su được GS. Phùng Văn Tửu biên dịch một cách công phu ra tiếng Việt.