NIỀM VUI CỦA NGƯỜI NGHỆ SĨ VÀ CÁN BỘ NGHÈO (1) (hay NIỀM VUI VÔ GIÁ) 1. Chà chà! Cán bộ như mình sang thật là sang Nghệ sĩ như ta của đà lắm của Nhà thuê năm, bảy thước Lương lĩnh mấy mươi đồng Lênh khênh vài giá sách, nào truyện, nào kịch, nào họa, nào thơ Lỉnh kỉnh một góc phòng, này chảo, này nồi, này soong, này lọ Hộp thuốc lá bằng nhôm phản lực, hàng Hoa Kỳ lắm nước giành mua Lọ cắm hoa dùng vỏ đạn đồng, của hỏa tuyến mấy ai đã có? Sấp giấy báo nào Nhân Dân, nào Văn Nghệ, dán trần nhà thắm nghĩa văn chương Ghép gỗ thùng tấm Trung Quốc, tấm Liên Xô, làm bàn viết tầm cao quốc tế Rọc áp-phích đóng thành bản thảo, văn viết đậm màu son Gò ống bơ đun nước pha trà, thơ ngâm vang chất thép Gối quanh năm toàn sách Mác - Lê, mới biết đỏ từng gốc tóc Đệm mùa rét trải bằng báo chí, làm sao chữ chẳng thấm da? Ghế mòn kê chân thấp, chân cao, ngồi ngất ngưởng tợ phi trên mình ngựa Màn thủng dán giấy vàng, giấy đỏ, nằm mơ màng như lượn giữa rừng hoa Sợ mất cắp, không thèm mua: đồng hồ, vô tuyến, đài, quạt máy, bàn là Ngại phát phì, nên chỉ ăn: rau muống, dưa cà, ốc, mắm tôm, canh cải Đi xe sợ xảy ra tai nạn, nên ung dung dạo bước vỉa hè Vào rạp e nóng mất vệ sinh, cứ đủng đỉnh xem phim ngoài bãi Khinh cảnh nghèo, ít công, ít của, dân buôn chẳng đến nhà Thương kẻ sĩ, một bóng, một mình, nàng Thơ thường gõ cửa 2. A ha! Nhà trống huếch một gian Thơ ngâm tràn ba bữa Mới hay rằng: có cái có mà không Càng thấu nhẽ: có cái không mà có Sang như Mỹ chưa hẳn đã giàu Nghèo như ta chắc gì đã khó Hậu thiên hạ chi lạc, ta biết thanh bần (2) Tiên thiên hạ chi ưu, ta là triệu phú (3) Thế giới còn nghèo nhân phẩm, ai muốn vay đến chúng tớ cho vay? Quê hương còn nặng đau thương, ta vui khổ cho mọi người đỡ khổ Vay nhân phẩm phải trả bằng nhân phẩm, há không cần lãi mẹ đẻ lãi con? Chia đau thương cho vơi bớt đau thương, sao chẳng biết tấm lành đùm tấm rách. Nhà khó mới hay con thảo, ấy ấy phương ngôn Lửa nung thêm biết tuổi vàng, kìa kìa ngạn ngữ Nghèo để dân giàu nước mạnh, ấy là nghèo thảo nghèo thơm Khó mà kẻ trọng người yêu, đó thật khó cao khó quý Vong bần lạc đạo, người cách mạng có lúc phải cần Trọng nghĩa khinh tài, kẻ nghệ sĩ lẽ nào chẳng nhớ Rây nhân tình ta chọn con người Lọc trí tuệ ta tìm lẽ sống Đại gian đại ác, giàu như Mỹ rồi đến phải thua Đại nghĩa đại nhân, nghèo như ta thế mà lại thắng Đời Mác gieo neo, gương sáng còn kia Lời Bác ân cần, sử vàng chép đỏ Anh em ơi! Ta còn sướng hơn nhiều, khi so với chiến khu miền Nam Đồng chí hỡi! Ta còn sang quá chứ, nếu nhớ đến cơ quan Pác Bó Ăn ngon mặc đẹp ai lại chẳng ưa Tiết sạch giá trong mới là chuyện khó Nước ta nhỏ, lấy tinh thần làm sức mạnh diệu kỳ Nhà ta nghèo, có nhân phẩm làm nguồn vui vô giá. Hà Nội, 1973 |