Thuở còn ngồi trên ghế nhà trường, tôi đã đọc và mến yêu hai nhà văn – nhà báo Thép Mới – Hồng Hà. Văn Thép Mới bay bổng, trữ tình còn văn Hồng Hà mộc mạc, chắc thiệt. Nhưng nếu sự nghiệp của Thép Mới chủ yếu là văn là báo thì Hồng Hà là nhân vật – chính khách: Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Đảng, Tổng biên tập báo Nhân Dân. Nhưng người ta còn nhớ đến anh nhiều qua cuốn Thời thanh niên của Bác Hồ, lấy tư liệu từ những năm anh công tác trong Đoàn đàm phán Hiệp định Paris.
Tôi học Phổ thông ở Nam Định, quê hai anh. Nam Định, đất vua Trần, đất văn hiến, đất học và con người rất mực thuần hậu. Vì thế khi gặp anh Thép Mới ở Sài Gòn (sau khi anh ở chiến trường Nam Bộ), tôi thân quý anh, đến anh chơi và thật gần gũi qua kỳ Đại Hội Nhà văn lần thứ 4 (1989). Mãi sau tôi mới quen thân anh Hồng Hà. Chả là trong các kỳ họp, kỳ Đại Hội Nhà văn, có một ông già ngồi lặng im, với nét mặt hiền hậu, trầm tĩnh ngồi ở hàng ghế đầu. Tôi bắt tay anh, nói vài câu hỏi thăm.
Đồng chí Hồng Hà và tác giả bài báo.
Đến kỳ Đại Hội Nhà văn vừa qua (2010), giữa lúc giải lao, có bạn đến bảo: “Ông Hồng Hà tìm ông đấy!”. Và hai anh em ra ngoài sân, nói chuyện rất lâu về tình hình chính trị gần Đại Hội Đảng. Với lòng tin cậy đặc biệt, tôi gửi gắm anh rất nhiều ý nguyện về tình hình, mong anh phản ánh lại các đồng chí có trách nhiệm. Anh khen Hồn Việt ghê quá, tôi hơi ngượng, nói: “Về làm báo thì anh là bậc tiền bối, bậc thầy của chúng tôi. Chúng tôi mới “vào nghề”, có đáng gì đâu mà anh khen”. Dầu sao vẫn thấy ấm lòng vì lời anh là lời chân thành, lão thực. Thế rồi tôi gửi ít sách tặng anh, như đã hứa; anh gửi thư cảm ơn, động viên (thư in kèm). Tôi và anh hẹn gặp ở Hội thảo Tố Hữu do Ban Tuyên Huấn Trung ương tổ chức ở số 7 Nguyễn Cảnh Chân, nhưng rồi Hội thảo dời ngày, không gặp.
Những tưởng anh em còn gặp nhau, còn chia sẻ nhiều tâm tình về đất nước, văn hóa; thế mà chiều hôm 14/11; tôi đang ngồi với anh Phan Quang ở TP.HCM, thì được tin anh mất đột ngột! Vừa mới nhìn thấy anh trên ghế khách ở Đại Hội Đảng, thế mà anh đã ra đi! Tôi cũng vừa mới đọc bài của anh trên số Tết báo Nhân Dân “Thế giới đa dạng vào Xuân” với tầm nhìn và nhãn lực của một nhà ngoại giao tầm cỡ. Anh còn biết bao tiềm lực, sáng tạo, tâm huyết! “Trên đường những tưởng nương chân bước/ Đâu biết hôm nay có biệt tình” (Thơ Hồ Thấu). Đời người thật khó lường.
Anh Hồng Hà đã là một chiến sĩ Cách mạng kiên cường, chung thủy, một trí thức, một nhà báo, nhà văn đã hiến trọn tâm huyết đời mình cho Tổ quốc, cho thắng lợi trên mặt trận ngoại giao, mặt trận báo chí – văn nghệ, mặt trận đổi mới! Vĩnh biệt anh, chúng tôi xin nguyện cố gắng thêm nữa để đền đáp lại kỳ vọng của anh giành cho Hồn Việt và Quốc Học.
Bức thư Đồng chí Hồng Hà gửi cho GS Mai Quốc Liên.
Đồng chí HỒNG HÀ (tên khai sinh Hà Văn Trường), sinh ngày 5/9/1928 tại thành phố Nam Định, tỉnh Nam Định. Nơi ở hiện nay: B4-1C, số 106 đường Đặng Thai Mai, quận Tây Hồ, thành phố Hà Nội. Tham gia hoạt động cách mạng tháng 3/1945, vào Đảng năm 1947. Nguyên: Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng khóa V, Ủy viên Trung ương Đảng khóa VI, khóa VII, Bí thư Trung ương Đảng khóa VII; đại biểu Quốc hội khóa IX; Tổng Biên tập báo Nhân Dân; Chánh Văn phòng Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương; Trợ lý Tổng Bí thư; Tổng Thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương; Phó chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam; Phó chủ tịch Ủy ban Hòa bình Việt Nam. Đồng chí được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh, Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng, Huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng nhì, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ, cứu nước hạng nhất và nhiều huân, huy chương cao quý khác. Do tuổi cao, đồng chí đã đột ngột từ trần hồi 9 giờ 40 phút, ngày 14/1/2011 tại nhà riêng. Trên 60 năm hoạt động cách mạng, đồng chí đã có nhiều đóng góp cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Để tỏ lòng tưởng nhớ đồng chí Hồng Hà, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam quyết định tổ chức lễ tang đồng chí Hồng Hà với nghi thứcLễ tang cấp nhà nước. Ban Lễ tang đồng chí Hồng Hà do đồng chí Trương Tấn Sang, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư làm trưởng ban. Theo Nhân Dân |
